WELKOM
bij de techniek toegepast in de
Siebengebirgsbahn
www.siebengebirgsbahn.nl
Mijn modelspoorlocomotieven rijden op gelijkstroom, maar dan wel met een digitaal systeem wat wil zeggen dat er gewoon in feite een plus of positieve en een min of negatieve rails is.
Bij digitaal is dat natuurlijk niet anders maar het grote verschil zit er in dat door de plus of positieve rails in feite een wisselstroomsignaal loopt dat de spanning bevat maar ook de digitale code voor de opdrachten voor de locomotieven.
Hiermee bedoelende dat het niet alleen de rijrichting betreft maar ook andere gegevens zoals verlichting en dergelijke.
Dit wisselsignaal bevat dus de nullen en eenen die de computer en decoders nodig hebben om te functioneren.
Het signaal dat voorafgaat aan de opdracht is de unieke code van iedere afzonderlijke decoder zodat deze weet dat het signaal voor hem bestemd is.
Het protocol van deze code is vastgelegd in het DCC protocol waar elke fabrikant zich eigenlijk aan dient te houden en waardoor de verschillende DCC onderdelen met elkaar kunnen communiceren.
Nu is het zo dat bij het groot bedrijf het spoor onderverdeeld is in baanvakken waarin zich maar een trein kan bevinden.
Bij mijn modelspoorbaan is het niet anders en zijn de sporen ook afzonderlijk van elkaar gescheiden en van elektra voorzien.
Een baanvak wordt dan weer onderverdeeld in drie delen waarvan er twee voorzien worden van bezetmelders die detecteren als een stroomafnemer (locomotief of wagon met verlichting) zich in dat deel van het baanvak bevindt.
De locomotieven zijn voorzien van decoders waardoor ze kunnen functioneren:
De baanvakken hebben een binnenkomst sectie en een eind sectie, die zoals gezegd van een bezetmelder voorzien wordt en waar de trein bijvoorbeeld voor een sein of wissel,
danwel perron, aan het einde van het baanvak, keurig af dient te remmen of zelfs te stoppen.
Deze bezetmelders kun je kant en klaar kopen, maar zelfbouw verdient qua kosten mijn voorkeur.
De bezetmelder van LENZ is eigenlijk een gewone printplaat met elektronica componenten en bevat twee melders:
Het printschema voor de zelfbouw heb ik van de site van Wim Ros gekopiëerd en gebruikt voor de zelfbouw:
De bezetmelders soldeer ik met een soldeerbout, uitgerust met een fijne punt, en printsoldeertin (60/40 verhouding).
Verder bestelde ik de elektronica onderdelen bij de firma Conrad.
Zoals te zien in het schema maak ik ook gebruik van een strokenprintplaat.
Op deze manier zijn de kosten voor de bezetmelders aanzienlijk minder t.o.v. het product van LENZ zelf namelijk rond de 2,50 euro.
Het is even werk maar ook leuk om te doen en geeft meer voldoening vind ik.
Hier de voorbeelden van de zelfbouw:
Bovenaanzicht met de elektronikadelen:
Onderaanzicht met de soldeerkant, waar ook de strokenprint met zijn onderbrekingen te zien is:
Deze bezetmelders werken dus op basis stroomdetectie en moeten hun bevindingen weer doorgeven aan bepaalde kastjes, terugmelddecoders,
die ik weer wel van de firma LENZ aanschaf, namelijk de LR101
De nieuwe generatie LR101 decoders zien er als volgt uit:
Op deze terugmelddecoders kun je maximaal 8 bezetmelders aansluiten die weer met de centrale communiceren dat er zich een stroomafnemende rijtuig in dat deel van het baanvak bevindt.
Per baanvak ben je dus twee plaatsen kwijt op deze decoders.
De decoders hebben ook weer elk een unieke code of adres zoals dat genoemd wordt.
Nu is de locomotief aanstuurbaar en weet de centrale waar de locomotief zich op de modelspoorbaan bevindt.
Het enige wat nu nog moet gebeuren om de locomotief rond te kunnen laten rijden is een decoder om de wissels digitaal aan te sturen zodat deze via de centrale omgezet kunnen worden.
Daarvoor maak ik gebruik van de LS100 decoder wederom van de firma LENZ.
De nieuw aangeschafte LS100 decoders zien er als volgt uit:
Met deze decoder kunnen maximaal 4 wissels aangestuurd worden en tevens is deze decoder van een terugmeld systeem voorzien zodat gemeld wordt aan de centrale dat de wissel daadwerkelijk omgezet is.
Nu zeg ik wel dat er maximaal vier wissels mee bediend kunnen worden, maar in het geval van overloopwissels is dat gelukkig niet waar en kunnen meerdere wissels op dezelfde poort van LS100 aangesloten worden indien deze dus altijd tegelijk bediend dienen te worden voor een goed verloop van het treinstel.
We zijn nu geheel rond waar het de digitale bediening van de baan betreft.
Wat overblijft zijn nog de seinen op de baan maar deze staan er eigenlijk alleen voor de sier omdat het werk voor het laten stoppen van een locomotief in een baanvak gregeld wordt door de bezetmelders en een evt. remmodule die ik niet gebruik omdat ik gebruik maak van de besturing van de baan van een computer waarover later meer.
De seinen zijn dus hoewel niet functioneel toch een welkome aanvulling van de nabootsing van het grootbedrijf en ze kunnen dan ook aangestuurd worden met dezelfde schakeldecoder (LS100).
Echter in dit geval kan je heel goed kan kiezen lijkt me voor een goedkopere decoder zonder terugmelding omdat een verkeerd staand sein geen gevolgen heeft voor het beveiligd treinverloop.
Hiervoor kun je goed de LS150 van de firma LENZ gebruiken die ook nog eens een voordeel heeft dat er 6 eenheden mee geschakeld kunnen worden.
Nu kunnen we mooi rijden met de locomotieven in een digitale setting.
Een heel belangrijk onderdeel van het digitale bedrijf ben ik nog vergeten en dat is natuurlijk de digitale centrale zelf met een handregelaar die de communicatie tussen de verschillende onderdelen mogelijk maakt.
Hiervoor ben ik in bezit van de SET01 van de firma LENZ met daarin de centrale LZ100, een versterker de LV100 en de handregelaar LH100.
Ik heb ook een extra versterker de LV102 die voor elke 4 extra locomotieven die je bezit nodig is.
Hier de startset Set01:
Dus eigenlijk heb ik in de toekomst nog een versterker (LV102) nodig (inmiddels aangeschaft) die ik in ga zetten voor het Locloods terrein.
Waardoor elk opstelterrein (station en schaduwstation) zijn eigen versterker krijgt.
Zo een versterker levert 4 Ampère terwijl een locdecoder ongeveer 1A afneemt.
Hieronder de handregelaar uit de startset die met de centrale LZ100 communiceert:
Echter een grotere modelspoorbaan handmatig besturen met vele locomotieven is zeer lastig. Daarom kies ik ervoor om de treinen automatisch dan wel deels handmatig te besturen middels een computer met de benodigde software.
Om de centrale van LENZ met de computer (software) te kunnen laten communiceren is er een interface nodig de LI100F van de firma LENZ die aangesloten wordt op de seriële poort van de computer.
Aangezien mijn computer geen seriële poort meer heeft moest ik een oplossing hebben voor dit probleem. De oplossing hiervoor is een USB to serial adapter die ik bij RoSoft (Wim Ros) heb aangeschaft.
Aangesloten op de baan ziet dat er als volgt uit:
Een modernere variant van de firma LENZ van de LI100F en oplossing hiervoor is de USB interface:
Daar ik in het verleden al de LI100F had aangeschaft en deze interface nog niet bestond is dit een duurdere oplossing maar heeft via WIFI wel meer mogelijkheden (contact met Smartphone of tablet) dus misschien iets voor de toekomst.
We zijn dus nu bij de computer beland die de locomotieven op de modelspoorbaan gaat aansturen, maar belangrijker nog het treinverkeer ook gaat monitoren en beveiligen.
Echt de NS of PRORAIL kan er nog wat van leren.
Het belangrijkste hierbij is een software pakket dat deze aansturing mogelijk maakt en dus via de interface kan communiceren met de digitale centrale, de LZ100 in mijn geval.
Ik maak hiervoor gebruik van het software pakket geleverd door PaHaSoft van de heer Paul Haagsma.
Paul heeft een schitterend programma geschreven en bied dit nog gratis aan ook.
Het programma heet KOPLOPER.
Te downloaden HIER vanaf de site van PaHaSoft.
De archtictuur van het digitaal bedrijf ziet er dan als volgt uit met gebruikmaking van de USB interface van Lenz:
De uitleg van KOPLOPER zal ik in de toekomst hier zetten, maar u kunt nu al terecht bij het koploper FORUM, waar allerlei vragen zijn te stellen en antwoorden over het programma zijn te verkrijgen.
Gelukkig heb ik ook nog de acceptatie van Paul Haagsma om te communiceren met hem en gebruikers op de Facebook pagina van KOPLOPER.
Een screendump van mijn baan in KOPLOPER vindt u hieronder:
Copyright © 2024 Arne Bakker